Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı müdahalenin peşinde Türkiye’de haricen ihraç edilen sebze meyve fiyatları da gerilemeye başladı. Fakat bazı ticaret borsalarının fiyatların düşmemesi için ürünün seralardan eksik toplanması için çağrı yaptıkları kaydedildi.
Sabah yazarı Dilek Güngör, “Vatandaşa ucuza sebze-meyve yedirmek için Ticaret Bakanlığı, fiyatı gelişen ana yiyecek ürününün ihracatına kısıtlama getirilsin” dedi. Güngör, bugünkü ‘Hıyarın foyası çıktı’ başlıklı köşe yazısında Rusya’nın Ukrayna işgalinin arkasında talep artınca fiyatların yüzde 50’ye yakın düştüğünü söyledi:
“Çok yok birkaç hafta önceydi. bitmiş “Hıyar 40 TL’ye dayandı” haberleri vardı. Hatta domatesin, salatalığın, patlıcanın tanesinin 5 TL’yi bulduğu yazılıp çiziliyordu. Ülkede yıllarca vatandaşa söylenen “Tarımda kendi kendine yeten ülkeyiz” söyleminin içi anlamsız olduğundan dem vuruluyordu. Fiyatların yüksek olduğundan şikâyet eden vatandaşa “Ama devletin Yap-İşlet-Devret diye yaptırdığı otobanlar fiyatı yüksek; gaz-elektrik fiyatı uçtu, serayı ısıtma maliyeti arttı; mazota zam üzerine zam geldi” deniyordu.Ne oldu peki son üç-beş günde?
Fiyatlar pat diye bire düşüverdi. Söyleyeyim… Rusya-Ukrayna aralarında gerilim tırmanınca sebze-meyve ihracatı durma noktasına geldi. Tır’lar kapıda bekleyince zorunlu kaldılar. Meyve sebzenin elde çürümemesi için iç piyasaya boca ettiler. Arz artınca fiyat yüzde 50’ye yakın düştü.”
İhracat kapısının kapandığını söyleyen Güngör, bunun tüketiciye yaradığını yazdı:
“Dün Antalya Belediyesi’nin sitesindeki hal fiyatlarına baktım. Domatesin en ucuzu 2.5 TL, elma 2-3 TL, sivri biber 3 TL, patlıcan 4 TL, meşhur hıyarlar 1.8 TL’ye inmiş… (Ucuzu niçin dikkate alıyorum? Zaten domatesin de hıyarın da patlıcanın da kalitelisi bizim sofralara gelmiyor. Onlar ihraç ediliyor, yabancıların masasına gidiyor.) Alanya toptancı halinde ise fiyatlar domates 5 TL, hıyar 9 TL, patlıcan 10 TL. Kumluca’da da az kalsın benzer…Peki geçen hafta fiyatlar neydi? Antalya Hali’nde domates 15 TL, sivri biber 16 TL, patlıcan 13 TL, kabak 17 TL’ydi. Gerçekten ne oldu? bir anda gaza indirim mi geldi, otobanlar beleş mi oldu, bedava akaryakıt mu dağıtıldı? Değil alt ancak… Dedim ya, en çok yaş meyve-sebze gönderdiğimiz ülkeler -Rusya ve Ukrayna- savaşa girince bize yaradı!Rakamlar besbelli: 2021’de 3 milyar 83 milyon dolar yaş meyve-sebze ihracatı üretilmiş. Bunun 1 milyar doları Rusya’ya, 288 milyon doları Almanya’ya, 234 milyon doları Irak’a, 216.7 milyon doları Ukrayna’ya, 208.7 milyon doları Romanya’ya… Çağrıda Bulunmak ki, ihracat kapısı kapanınca tüketiciye yaradı. Bunları diyorum diye, komisyoncusu, ihracatçısı, halcisi bana düşman oluyor, biliyorum. Ama maalesef şart bu… Haa, unutmadan şunu da söyleyeyim… Dün Ege Bölgesi’nden bir dost mesaj atmış…
Diyor fakat, “Burada ticaret borsaları ürünü seralardan eksik az toplayın diye çiftçiye çağrı yapıyor.” Niye mi? Fazla ürün olursa, fiyat düşer. Değil artık demeyin. Geçmişte iç piyasaya malı vermemek için kasa kasa sokağa dökenler de olmuştu! Sanırım, Rekabet Kurulu böyle bir şey var mı değil mu bakar… Neyse…”
Güngör, bazı ürünlerde ihracat kısıtlaması çağrısı da yaptı:
“Hep söyledim, yeniden söylüyorum. Vatandaşa ucuza sebze-meyve yedirmek için Ticaret Bakanlığı, fiyatı gelişen esas yiyecek ürününün ihracatına kısıtlama getirilsin. Tarım Bakanlığı da bir taraftan imal planlaması yapıp, bundan başka üreticinin kaybını önleyecek destekleri artırsın.”