ABD ile batılı ülkeler uzun yıllardır Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kişiliği hakkında istihbarat raporları hazırlayıp tahlil yapıyorlar. Aktüel raporlar Putin’in son günlerde ‘son derece endişe verici ve öngörülemez’ ülkü geldiğini gösteriyor. Putin’in Avrupalı komşuları ve müttefiklerinden gelen iki taraflı ve sert tepkiden nasıl etkilendiğini de anlamaya çalışılıyor. Putin’in ‘düzensiz ve mantıksız’ hareket ettiğine ilişkin yorumlar endişe yaratıyor.
ABD istihbarat topluluğu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ruh halini değerlendirmeyi son günlerde en kayda değer tayin haline getirdi. Putin’in davranışlarının artan bir şekilde daha ‘düzensiz ve mantıksız’ ülkü geldiğine dair yorumlar analizcileri konuya eğilmeye zorladı. Geçtiğimiz çarşamba günü Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini başlatmasından bu yanlamasına üstteki düzey ABD’li yetkililer istihbarat teşkilatlarından Rus liderin gidişatı ve zihniyetinin Avrupalı komşular ve müttefiklerden gelen umulmadık sert tepkilerden nasıl etkilendiği hakkında yeni data toplamalarını istediler.
CNN’in internet sitesinde yer alan habere kadar; Putin, sahiden basit çözümleme edilecek bir kasıt de yok. ABD istihbarat topluluğu 1999’dan beri Rusya’yı etkin bir şekilde idare eden eski KGB subayının şifresini çözmek için onlarca sene harcadı. Ancak ABD, Putin hakkında heybetli bir kurumsal bilgiye sahip olsa da onun günlük karar alma süreçlerine ilişkin başarılı tahmin yapamıyor. Kremlin, istihbarat yetkililerinin ‘güç gaye’ dediği şey olmaya devam ediyor, geleneksel casusluk aracılığıyla nüfuz etmek fantastik derecede baskı.
“Daha kötüsüne inandırmaya çalışıyor”
ABD’li bir yetkili Putin’in genel sağlığında açıklanmış bir değişikliği gösteren yeni kapsamlı bir değerleme yapılmadığını söyledi. Yetkililer Putin’in stratejisinin ABD ve müttefiklerini daha kötüsünü yapabileceği korkusuyla istediklerini yapmaya zorlama üzerine kurulu olduğunu düşünerek sağduyulu davranıyorlar. Konuyla ilgili son istihbarat raporlarını haberdar olan bir kaynak, “ABD’nin sahip olduğu her şey tahmin çünkü Putin’in kararları ve açıklamaları akılcı görünmüyor. Putin yıllardan beri epeyce spesifik bir şablona göre hareket etti” dedi.
“Yaptırımlara coşmuş”
Putin’in Ukrayna’ya yönelik saldırısına yanıt olarak uygulanan Batı yaptırımlarına ‘aşırı hiddet duyduğunu’ ve yaptırımların beklediğinden daha süratli uygulandığını gördüğü için krizi de daha artı tırmandırdığı varsayım ediliyor ancak bütünüyle hangi yaptırımların Putin’i bu değin çileden çıkardığı bilinmiyor.
Rapora tarafından; Putin, Ukrayna saldırı planını iyi gizledi ve operasyonla ilgili bilgiler Rusya’da üst seviye yetkililer göre bile bilinmiyordu. Havaalanları ve sınırlar kapatılmadan önce Rusya’yı terk etme imkanına sahip çoğu üstteki seviye birey ülkede kaldı. Bu şart Rus yönetiminde iyi çevresi olan güçlü isimlerin bile operasyondan farkında olmadığını gösteriyor.
İstihbarat raporları açık havada Putin’i tanıyan eski ABD’li yöneticiler de bir takım yorumlarda bulundu. Eski Rusya Büyükelçisi Michael McFaul, Putin’in ‘değiştiğini ve gerçeklikten en ince ayrıntısına kadar kopmuş’ gibi göründüğünü belirtti. CNN’de milli güvenlik analisti olan eski Milli İstihbarat Direktörü Jim Clapper da Putin’i ‘çılgın’ olarak nitelendirdi ve “Düşünce ve dengesi konusunda endişeliyim” diye uyardı.
“Putin’in çılgın olduğunu düşünmüyorum”
Analist Beth Sanner ise Putin’in operasyonun emrini verdiği konuşmasını hayret verici bulmadığını söyledi. Sanner görüşünü şöyle özetledi:
“Daha önce söylediği hiçbir şeyden farklı yok, hepsini bir kerede fazla sert bir şekilde söylüyor. daima konuşulamayacak şeyler yapmaya istekliydi.”
Sanner, Putin’in ‘çılgın ya da akılsız’ olmadığını söylerken, “hemen başladığı şey yüzünden oldukça şehvetli. Ve fazla, çok yalnız kaldı, bu da bu negatif hissi durumunda artma yaptı. Lakin onun deli olduğunu düşünmüyorum” dedi.
(NTV)